Spis odbywa się raz na 10 lat i dotyczy każdej osoby mieszkającej stale bądź czasowo w Polsce. Jest obowiązkowy. 
Spisowi podlegają „osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami na terenie Polski oraz osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania”. Podlegają mu także „mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami”. 
Badanie ma dostarczyć Głównemu Urzędowi Statystycznemu danych m.in. o: 
• liczbie ludności na terenie Polski; 
• strukturze demograficznej; 
• sytuacji społecznej i ekonomicznej gospodarstw domowych; 
• warunkach mieszkaniowych. 
Podstawową formą jest samospis w formule online. Można go dokonać bezpiecznie, bez wychodzenia z domu, za pośrednictwem strony https://spis.gov.pl , gdzie jest dostępna interaktywna aplikacja do uzupełnienia wpisu. Dostępne są tam formularze w języku polskim, angielskim, ukraińskim oraz rosyjskim. 
Takie rozwiązanie jest wygodne nie tylko ze względu na pandemię – spisu można dokonać o dowolnej godzinie przez siedem dni w tygodniu. 
Respondenci, którzy nie będą mogli tego zrobić samodzielnie przez formularz internetowy, zostaną spisani jedną z dwóch innych metod: 
• wywiadu telefonicznego – wspieranego programem komputerowym; 
• wywiadu bezpośredniego prowadzonego przez rachmistrza spisowego – rejestrowanego na elektronicznym urządzeniu przenośnym. 
Narodowy Spis powszechny Ludności i Mieszkań w 2021 r. będzie trwał do 30 czerwca 2021 roku. 
W związku ze spisem GUS od połowy marca uruchomił infolinię 22 279 99 99.